พระร่วงหลังรางปืน

พระร่วงหลังรางปืน แตกกรุออกมาประมาณไม่น้อยกว่า ๔๘ ปี จากวัดพระศรีรัตนมหาธาตุบริเวณหน้าพระปรางค์องค์ใหญ่ไม่เกิน ๒๐๐ องค์มีจำนวนกว่าครึ่งที่ชำรุดพระร่วงประทานพรหลังรางปืนเป็นศิลปะเขมรยุคบายนซึ่งอยู่ในราว ค.ศ. ที่ ๑๓ เข้าใจว่าเมื่อขอมเรืองอำนาจได้ปกครองพื้นที่ในบริเวณนี้จึงได้สร้างพระพิมพ์ไว้ก็คือพระร่วงพิมพ์นี้นั่นเอง พระพุทธลักษณะเป็นพระยืนปรางค์ประทานพรอยู่ในซุ้มเรือนแก้ว ลักษณะของยอดซุ้มเป็นลายกนกแบบซุ้มกระจังเรือนแก้ว ด้านหลังองค์พระเป็นลักษณะพิเศษคือมีร่องกดลึกลงไป ทำให้ด้านหลังเป็นร่องยาวไปตามองค์พระ นักนิยมพระเครื่องในสมัยก่อนมักเรียกว่าพระร่วงหลังกาบหมาก ต่อมาได้มีผู้นำพระพิมพ์นี้ไปใช้ทำให้แคล้วคลาดจากภยันตรายในเรื่องปืนทำให้เรียกต่อๆกัน มาว่าพระร่วงหลังรางปืน แต่มีผู้สันทัดอีกกลุ่มหนึ่งกล่าวอ้างว่าเพราะด้านหลังองค์พระที่เป็นรอยกาบหมากนั้นลักษณะคล้ายร่องปืนแก็ปเลยเรียกกันว่า “หลังรางปืน” พระร่วงหลังรางปืน จัดอยู่ในชุดพระยอดขุนพลหนึ่งในห้าอันดับยอดเยี่ยมของพระประเภทเนื้อชิน ซึ่งหาได้ยากยิ่งในกระบวนพระชุดยอดขุนพลทั้งหมด สนนราคาที่เช่าหาจัดว่าสูงที่สุดในประเภทนี้ ส่วนทางด้านพุทธคุณนั้นถือว่าครบเครื่องคือ อำนาจ แคล้วคลาด โภคทรัพย์ เมตตามหานิยม และคงกระพันชาตรี พระร่วงหลังรางปืน นอกจากจะจัดให้เป็นจักรพรรดิแห่งพระเนื้อชินแล้ว ยังเป็นพระที่หายากยิ่ง เพราะฉะนั้นของเทียมเลียนแบบจึงมีมากมายนัก ถ้าหากท่านใดที่มีของแท้อยู่ในมือถือว่าหวงแหนมากที่สุด เพราะถือว่าท่านมีหนึ่งในสองร้อยองค์ของพระทั้งหมด พระร่วงหลังรางปืน นั้นสร้างด้วยวัสดุที่เป็นเนื้อตะกั่วส่วนใหญ่ เนื้อชินมีน้อยมาก แต่ไม่ปรากฏว่าพบเนื้อดินเลย ผิวขององค์พระบางองค์จะสีแดงเข้ม บางองค์จะออกสีลูกหว้า แต่ลักษณะพิเศษจะมีไขมากกว่าพระร่วงพิมพ์อื่นๆ ขนาดองค์จริงสูงประมาณ ๘ ซ.ม. กว้างประมาณ ๒.๕. ซ.ม. พระร่วงยืนหลังรางปืนมีทั้งหมดด้วยกัน ๕ พิมพ์ คือ
๑. พิมพ์ใหญ่ฐานสูง
๒. พิมพ์ใหญ่ฐานเตี้ย
๓. พิมพ์แก้มปะ
๔. พิมพ์หน้าหนุ่ม
๕. พิมพ์เล็ก ในกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ นอกจากจะพบพระร่วงหลังรางปืน พิมพ์ร่องลึกแล้ว ยังพบพระร่วงยืนพิมพ์หลังร่องตื้นอีกจำนวนหนึ่ง ด้านหน้าองค์พระจะเหมือนกันทุกประการ ส่วนด้านหลังจะตื้นกว่า เข้าใจว่าจะตั้งใจทำเป็นแบบร่องตื้น หรือไม่ก็เป็นเพราะเนื้อตะกั่วจะแข็งตัวก่อนในการเทพระ เลยเป็นสาเหตุให้เป็นร่องตื้น บางองค์จะสังเกตุเห็นเป็นร่องแต่ตื้นมาก