พระขุนแผน ใบพุทรา กรุวัดใหญ่ชัยมงคล

พระสกุลขุนแผนอีกพิมพ์หนึ่งของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ก็คือ “พระขุนแผน ใบพุทรา” กำเนิดที่วัดใหญ่ชัยมงคลได้แตกกรุออกมาพร้อมพระขุนแผนเคลือบ เป็นศิลปะของอยุธยาโดยแท้ พุทธลักษณะปางมารวิชัย ประทับอยู่บนบัวสองชั้น มีประภามณฑลอยู่เหนือศีรษะ ใต้ฐานบัวจะมีเส้นลากต่อมา ลักษณะคล้ายกับก้านพุทรา จึงเรียกกันว่า “พระขุนแผน ใบพุทรา” ด้านหลังจะมีลักษณะอูม มีทั้งเนื้อดินและเนื้อชินเงินเนื้อดินมีทั้งเนื้อหยาบและเนื้อละเอียด แต่เนื้อหยาบพบมากกว่า พระขุนแผนเนื้อดินจะตัดขอบเป็นรูปไข่ ยกเว้นเนื้อชิน ซึ้งจะตัดขอบชิดตัดชิดองค์ หรือมีปีกเล็กน้อย พระขุนแผน ใบพุทรา นอกจากจะพบที่กรุวัดใหญ่ชัยมงคลแล้ว ยังมีผู้พบที่กรุวัดราชบูรณะอีก แต่มีเฉพาะเนื้อชินเงิน ด้านพุทธคุณ ด้านเมตตามหานิยม และแคล้วคลาดยอดเยี่ยมทีเดียว

พระปรุหนัง

พระปรุหนัง เป็นพระศิลปะอยุธยาบริสุทธิ์ ที่งดงามแบบหาที่ติมิได้ ที่เรียกว่า “ปรุหนัง” ก็เพราะว่าลักษณะของพระ ที่สร้างคล้ายกับแผ่นหนังใหญ่ที่ฉลุโปร่ง เพื่อใช้ในการเชิดหนังในสมัยก่อน แสดงให้เห็นว่าเป็นฝีมือที่ยอดเยี่ยมของช่างอยุธยาเลยทีเดียว พระปรุหนัง จัดเป็นพระเนื้อชินอันดับหนึ่งของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ต้นกำเนิดครั้งแรกอยู่ที่วัดมหาธาตุ ได้ถูกพบเป็นจำนวนมาก ต่อมามีผู้พบที่วัดพุทไธศวรรย์ วัดราชบูรณะ วัดปราสาทและอีกหลายๆวัด พระปรุหนังมีด้วยกันหลายพิมพ์ คือพิมพ์วัดบัวเบ็ด พิมพ์บัวก้างปลา พิมพ์ปรุหนังเดี่ยว พิมพ์ปรุหนังลีลา แต่พิมพ์ที่นิยมที่สุดก็คือ พิมพ์บัวเบ็ด เพราะถือว่าเป็นพิมพ์ที่สวยที่สุดพระปรุหนัง อยุธยา เอกลักษณ์ของพระปรุหนัง จะเป็นพระที่สร้าง มีสาวกอยู่ซ้ายและขวา เป็นพระที่ค่อนข้างจะใหญ่ มีทั้งทำเป็นฉลุทั้งองค์ ครึ่งองค์ และทำตันทั้งองค์ เป็นที่สังเกตว่าพระปรุหนังไม่ว่าจะพบที่กรุไหน จะเป็นเนื้อชินเงิน หรือชินปนตะกั่วเท่านั้นส่วนเนื้อดินจะไม่มี เพราะที่พบเนื้อดินจะเป็นพระที่สร้างโดยเกจิอาจารย์ยุคหลังเท่านั้น พระปรุหนัง เป็นพระที่เราทราบกันดีอยู่แล้วว่าเป็นพระที่สร้างโปร่ง เพราะฉะนั้นจึงหักชำรุดง่าย โดยเฉพาะส่วนคอขององค์พระจะบางที่สุด เลยทำให้พระส่วนที่สมบูรณ์มีน้อยพระที่สมบูรณ์จึงมีราคาที่เช่าหาที่สูงทีเดียว พระปรุหนัง ด้านหลังขององค์พระจะแบนเรียบทั้งหมด ไม่มีหลังแบบอื่น เป็นพระผิวปรอท บางองค์จะปิดทองมาจากกรุ ทางด้านพุทธคุณนั้นยอดเยี่ยม ทางด้านแคล้วคลาดคงกระพันชาตรี ขนาดองค์จริง ฐานกว้างประมาณ ๔.๕ซ.ม. สูงประมาณ ๕ซ.ม. ตัดกรอบสี่เหลี่ยมโปรดสังเกต พระปรุหนังด้านล่างองค์จะมีรอยตัดเพราะเน้นการเทเนื้อชินเงินจากด้านล่างสู่ ด้านบน จึงมีการตัดชนวนทำให้เห็นรอยตัด